GELİR DAĞILIMI ADALETSİZLĞİNİN SONUÇLARI
Dr.Fevzi Er/Akademisyen
Ekonomide para politikasının belirlenmesi ve enflasyonu düşürme sorumluluğu TC.Merkez Bankası’nındır. Piyasadaki para miktarı piyasaya sunulan mal ve hizmet miktarından daha fazla artarsa fiyatlar da artar. Bu yönde arz-talep dengesi oluşur. Fiyatlar arz ve talep dengesinde oluşmaz ise üretim düşer ve arz açığı oluşur. Arz-talep dengesi için para baskılanırsa enflasyon TÜİK fiyatlarıyla düşer, fakat piyasa fiyatlarıyla artar ve cari açık büyür. İktidar cari açık ile büyümeyi tercih etmiştir. Bu büyüme süreçleri döviz açığını büyütmüş dış borçlanmayı artırmıştır. Yüksek faizle dış borç bularak cari açığı büyütme yöntemi gelir adaletini bozmuş zengini daha zengin, fakiri daha fakir hale getirmiştir.
Türkiye’de enflasyonun yükselerek yüzde 75'lere, faizlerin ise yüzde 50'ye geldiği bir ortamda, şirketlerin işini zorlaştırmış ve 650 bin şirket kapanmıştır. Şirketlerin iflas ve kapanmanın nedeni kredi faizlerindeki ciddi artışlardır. Faizlerdeki artış devam ederse kredi kartı borçları ve tüketici kredileri üzerindeki faizler daha da artarak borçlu olan vatandaşlar ve işletmelerin riskleri ekonomiyi daha fazla dengesiz duruma getirebilir. Türkiye’de uzun yıllardır enflasyon yüksek devam etmiştir. Enflasyonu düşürmek için ekonomik istikrar programları yapılmasına karşın neden enflasyon düşürülemiyor? Cevabı, enflasyonu düşürmek için ücretleri ve üreticiye verilecek taban fiyatlarını yoksulluğun altında tutmak, kredi kullandırmaya yönelik sınırlayıcı tedbirleri almak, kira gelirlerine tavan getirmek, faizleri gerçek enflasyonu altında artırmak, yüksek faizle dövizi ülkeye getirip içerdeki döviz kurunu düşük tutmak ve vergi gelirini arttırmak yoluyla uygulanan ekonomik politikalardır. Bu yönde uygulanan ekonomik programlar dışarıdan alına kredilerle yürütülmüştür. Ancak gelen para kalıcı olmamış ve yatırıma dönüşmemiştir.
Ekonomik istikrar programlarında esas olan, kayıt dışında kalan gelirleri ekonomi içine alarak vergilendirmektir. Ülkemizde son yıllarda kayıt dışı servetlerin ve gelirlerin çok yüksek seviyelere ulaştığını görüyoruz. Bu yönde servetini ve gelirlerini arttıranlar siyaseti yönetmekte ve ekonominin öznesi insan olduğu için siyaset insanların en çok ilgilendiği konu haline gelmiştir. Sokaktaki vatandaşa, bugün Türkiye’nin en önemli sorunu nedir diye sorulduğunda 5 kişiden 3’ü ekonomi diye cevap veriyor. Bu yönde Türkiye’nin yüksek enflasyon sorunu var. Enflasyonun etkisiyle faiz de artarak devam ediyor. Yanlış ekonomi politikalarından kaynaklanan enflasyon ekonominde sorun olmaya devam ediyor. Üst ve orta gelir dengesine dayalı karma piyasa ekonomisini rehber edinen Türkiye ekonomisinde orta gelir sınıfı yok olunca gelir dağılımı bozularak sistem belirsiz hale gelmiştir.
Vergi tabanını genişleterek, diğer bir deyişle kayıt dışılığı kayıt içine alarak ve yaşam standardına uygun miktarda vergi toplayıp vergi adaleti sağlanmalıdır. Bu yönde yani çok kazanandan çok, az kazanandan az vergi alacak vergi reformuna ihtiyaç var. Dolaylı vergiyi azaltıp, dolaysız vergiyi verginin arttırılması gerekiyor. Bu yönde Türkiye ekonomisinin düzelmesi Mustafa Kemal Atatürk’ün uyguladığı karma ekonomi sistemiyle mümkündür.
