Güney Kore'de başlayan ve Türkiye'ye de sıçrayan mukbang akımı için Uzman Psikolog Şenay Ölmez uyarıyor: Çocukların beğeni toplama ve para kazanma uğruna sosyal medyada yaptığı paylaşımlar patolojik sonuçlar doğurabilir.
Sosyal medya üzerindeki 16 yaş sınırı tartışılırken, YouTube ve TikTok’ta giderek yayılan mukbang akımı çocuklar için tehlike oluşturuyor. Bu durumun çocukların psikolojik gelişimlerine önemli etkileri olduğunu vurgulayan psikolog Şenay Ölmez, "Bu videoları birçok insan izliyor, beğeni atıyor ve bu tarz izlenmelerin ekonomik ödüllerle gerçekleştiriliyor olması patolojik sorunları da beraberinde getiriyor dedi.
Güney Kore’de başlayan mukbang akımını Türkiye’de uygulayan ve takipçi kazanmak için durmaksızın yemek yiyerek paylaşım yapan fenomen Efecan Kültür, rahatsızlanarak hastaneye kaldırıldı. Elips Haber’den Şevval Dalgıç’a konuşan Uzman Psikolog Şenay Ölmez, konuyla ilgili olarak sosyal medyadaki tehlikelere dikkati çekti. Sosyal medyanın özellikle çocuklar ve ergenler üzerinde kendini ifade etme, onay arama ve sosyal bağlar kurma açısından bir anlam oluşturmaya başladığını ifade eden Ölmez, bağ kurma aracı ve beğeni alma arayışının ise patolojik bağlar oluşturulmaya başlandığını söyledi.
“İzlenme ve beğeniler patolojiyi büyütüyor”
Efecan Kültür’ün yemek yediği için izlenmesi örneğini veren Ölmez, “İzleniyor olması onun bu davranışının sanki onaylanıyormuş gibi, normalmiş gibi bir noktaya taşıyor. Yani algı bozuklukları yaratıyor ve kişi bu davranışını sürdürüyor. Bu durum aslında bir ödül sistemi yaratıyor. Bu videoları birçok insan izliyor, beğeni atıyor ve bu tarz izlenmelerin ekonomik ödüllerle gerçekleştiriliyor olması patolojiyi daha da büyütüyor. Böylelikle davranışın sağlıklı ve normal olduğu değerlendirmesi yapılamıyor, tamamen sonuç ve hedefe yönelik hareket ediliyor” ifadelerini kullandı.
Özellikle sosyal medya üzerinden gelir elde edildiğinde konu ailelerin çocuklarının davranışlarını sorgulanmalarını ve gözden geçirmelerini sağlıklı bir şekilde yapamadığını belirten Ölmez, “18 yaş ve altındaki çocuklarda gelişim devam ettiği için davranışlarının sonuçlarını değerlendirmede ebeveyn rehberliğine ihtiyaç vardır. Kişi, sosyal medyadan aldığı geri dönüşler nedeniyle 'ben önemliyim' hissine kapılıyor. Ama bu durum bizim psikolojide adlandırdığımız 'sağlıklı ödül sistemi' dediğimiz olaya ters. İnsanlar, bildiği kişilerden aldıkları onaylar ile yani; anne, baba, yakın arkadaş gibi onaylar sayesinde sağlıklı gelişir. Ancak belirsiz kişilere, sürekli beğeni almak için yapılan paylaşım kişinin görünürlüğünü sağlasa da gerçek olmayan sanal bir dünya yaratıyor. Bu durum da kimlik oluşumuna ciddi bir darbe vuruyor” dedi.
“Onay alma bağımlılığı yaratıyor”
Değer görmeyen çocukların “ben buradayım” diyebilmek için bu tür videolar çektiğine işaret eden Ölmez, “Odasından dışarı çıkmıyor, gerçek hayatta kimseyle görüşmüyor ancak sanal alemde binlerce takipçisi var. Biz, ergen ve gençlerin gerçek hayattan ne kadar uzak bir yaşamları varsa bir desteğe ihtiyacı olduğunu söylüyoruz. Kişinin sosyal medyadan aldığı takipçiler, beğeniler aynı bir sigara ve alkol bağımlılığı gibi çocuğun bağımlılık özelliğini artırıyor. Onay alma bağımlılığı dediğimiz şey ortaya çıkıyor” ifadelerini kullandı.
Kendine zarar veren videolar çeken çocuklar psikiyatriye götürülmeli
Çocukların günlük hayatta yaptıklarını anlattığı paylaşımların sevgi, ilgi, değer görme gibi psikolojik ihtiyaçları olduğunun bir göstergesi olduğunu söyleyen Ölmez, “Çocuk sosyal bağ arıyor aslında. Kocaman bir psikolojik boşluk var arkasında. O yüzden; kendini yok etmeye çalışan, bu tür videolar çeken çocukları ebeveynlerinin durdurması gerekiyor. Bedenini, kendini yok etmeye yönelik bu tür videoları çeken çocukların mutlaka psikiyatriye götürülmesi lazım çünkü başka tanılar ortaya çıkabilir” diye konuştu.
Ebeveynler ne yapabilir?
Psikolog Ölmez, çocuklardaki sosyal medya bağımlılığına karşı ebeveynlerin yapabileceklerini ise şu sözlerle anlattı: “Ebeveynler çocukları ile mutlaka vakit geçirmeli, çocuklar spora yöneltilmeli uyku düzenlerine dikkat edilmeli. Çocuk ne kadar yaşamın içinde ne kadar doğanın içinde ne kadar sanatın, müziğin ne kadar hayatın içinde olur ne kadar sosyal becerilerini arttırırsa o kadar sağlıklı çocuk gelişimi tamamlanır. Evden çıkmayıp sosyal medyada vakit geçiren 18 yaş ve altı çocukların bir uzman desteği alması şart. Özellikle 0-6 yaş döneminde çocuklar kesinlikle ekran uzak tutulmalı.”
