SICAK havalarda özellikle bilinçsiz gazlı içecek tüketmenin sağlığı tehlikeye attığını belirten Diyetisyen Mısra Beste Köleoğlu, “Gazlı içeceklerdeki kafein idrar söktürücü etki yapar, bu da su kaybını artırır. Şeker oranı yüksek bu içecekler kan şekerinde dalgalanmalara da yol açabilir. Özellikle diyabet, hipertansiyon ve böbrek hastalığı olanlar için bu içecekler risklidir” dedi.
Yaşlılar, çocuklar, hamileler ve kronik hastalığı olan bireyler sıcaklık değişimlerinden daha fazla etkilendiğini dile getiren Medical Park Bahçelievler Hastanesi’nden Diyetisyen Mısra Beste Köleoğlu, yaz aylarında sıcak havalarda beslenme önerilerinde bulundu.
Yüksek sıcaklığın terleme yoluyla sıvı ve elektrolit (özellikle sodyum, potasyum, magnezyum) kaybını artırdığına ve sindirim sistemini hassaslaştırdığına işaret eden Diyetisyen Köleoğlu, bu nedenle yaz aylarında hafif, su içeriği yüksek ve kolay sindirilebilir gıdaların tercih edilmesi gerektiğini ifade etti.
AŞIRI SICAKLARDA TÜKETİLEBİLECEK İÇECEKLER
Aşırı sıcaklarda sıvı kaybıyla birlikte minerallerin de azaldığına dikkat çeken Diyetisyen Köleoğlu, bu kayıpları yalnızca su ile telafi etmek yeterli olmayabileceğinin altını çizerek destekleyici bazı içecekleri şöyle sıraladı:
“Maden suyu: Sodyum ve magnezyum içerir.
Az tuzlu ayran: Hem sıvı hem sodyum ve kalsiyum sağlar.
Taze meyve suları: Özellikle potasyum açısından faydalıdır.
Kafeinsiz bitki çayları: Serinletici alternatif sunar.
Bu içecekler, terlemeyle oluşan mineral kayıplarını dengelemeye yardımcı olur.”
‘GAZLI İÇECEKLERDEN UZAK DURUN’
Susuzluğu gidermek amacıyla kola gibi gazlı içecekleri sık tüketmenin riskli olduğuna değinen Diyetisyen Köleoğlu, “Gazlı içeceklerdeki kafein idrar söktürücü etki yapar, bu da su kaybını artırır. Şeker oranı yüksek içecekler kan şekerinde dalgalanmalara yol açabilir. Özellikle diyabet, hipertansiyon ve böbrek hastalığı olanlar için bu içecekler risklidir” diye konuştu.
Sıcak havalarda sindirimi zorlayan bazı yiyecekler olduğunu belirten Dyt. Köleoğlu, “Kızartmalar, ağır yağlı yemekler, kremalı soslar ve baharatlı yiyecekler sindirimi zorlaştırır. Sıcakla birlikte bu tür besinler mide bulantısı, şişkinlik ve reflü gibi sorunlara yol açabilir. Hassas sindirim sistemine sahip bireylerde bu etkiler daha belirgindir” dedi.
‘SEBZE VE MEYVE TÜKETİMİ DENGELİ OLMALI’
Yaz aylarında sebze ve meyve tüketiminin de dengeli olması gerektiğini vurgulayan Diyetisyen Köleoğlu, şunları söyledi:
“Yüksek su içeriğine sahip sebze ve meyveler hem sıvı dengesine hem de vitamin-mineral ihtiyacına katkı sağlar. Karpuz, salatalık, domates, kabak, semizotu, şeftali ve kavun gibi mevsim ürünleri öne çıkar. Ancak diyabet hastaları meyve tüketiminde porsiyon kontrolüne dikkat etmelidir.”
Sıcak havalarda enerji ihtiyacının düşebileceğini aktaran Diyetisyen Köleoğlu, bu yüzden porsiyonları gözden geçirilerek özellikle diyabet ve insülin direnci olan bireylerde beyaz unlu ürünler yerine tam tahıllı, lif oranı yüksek karbonhidrat kaynaklarının tercih edilmesi gerektiğini ifade etti.
‘GIDA ZEHİRLENMESİNİN EN ÖNEMLİ NEDENİ UYGUN SAKLANMAYAN ETLER’
Yaz aylarında en sık rastlanan gıda zehirlenmelerinin başlıca nedeninin, uygun saklanmayan veya yeterince pişirilmeyen et ve tavuk ürünleri olduğunu vurgulayan Dyt. Köleoğlu, “Özellikle tavuk eti, sıcak ortamda birkaç saat içinde tehlikeli miktarda bakteri üretebilir. Bu bakteriler (özellikle Salmonella ve Campylobacter) ciddi karın ağrısı, ishal, kusma ve ateşe neden olabilir; çocuklarda, yaşlılarda ve bağışıklığı zayıf bireylerde hastane yatışı gerektirecek kadar ağır seyredebilir. Bu riski önlemek için et ve tavuk alışverişten sonra hemen buzdolabına kaldırılmalıdır. Tavuk ve kırmızı et iyice pişirilmeli, içi pembe kalmamalıdır. Pişmiş ürünler 1 saatten fazla dışarıda bekletilmemelidir. Çiğ etle temas eden yüzeyler mutlaka dezenfekte edilmelidir” ifadelerini kullandı.
BESİN ZEHİRLENMESİNDEN KORUYACAK 4 ÖNERİ
Sıcak havalarda bakteri üremesinin hızlandığının altını çizen Dyt. Köleoğlu, besin zehirlenme riskini azaltmak için nelere dikkat edilmesi gerektiğini şöyle sıraladı:
“Et, süt ve yumurta buzdolabında saklanmalı.
Pişmiş yemekler 1–2 saat içinde tüketilmeli veya soğutulmalıdır.
Çiğ ve pişmiş gıdalar ayrı muhafaza edilmelidir.
Açıkta satılan veya soğuk zinciri bozulmuş yiyeceklerden kaçınılmalıdır.
Çocuklar, yaşlılar ve bağışıklığı zayıf bireyler için bu önlemler daha kritik hale gelir.”
‘SEBZE VE MEYVELER YETERİNCE YIKANMALI’
Yaz aylarında yapılan bazı yaygın beslenme hataları olduğunu söyleyen Dyt. Köleoğlu, “Susuzluğu şekerli ve gazlı içeceklerle gidermeye çalışmak, yemekleri dışarıda uzun süre bekletmek, kızartma ve fast- food tercih etmek, sebze ve meyveyi yeterince yıkamamak veya az tüketmek, iştahsızlık nedeniyle öğün atlamak veya yetersiz beslenmek
gibi alışkanlıklar sindirim bozuklukları ve gıda kaynaklı sağlık risklerini artırabilir” dedi.
SICAK HAVADA SAĞLIKLI BESLENMENİN 7 PRATİK YOLU
Dyt. Köleoğlu, sıcak havalarda sağlıklı beslenmek isteyenler için şu tüyoları paylaştı:
“Gün boyunca düzenli su tüketin, susamayı beklemeyin.
Her öğünde sebze ve meyve bulundurun. Diyabet hastaları porsiyon kontrolü yapmalıdır.
Kızartma yerine haşlama, buharda pişirme veya ızgara tercih edin.
Gazlı, şekerli içecekler yerine maden suyu veya az tuzlu ayran tüketin.
Et, tavuk, süt gibi ürünleri buzdolabında saklayın.
Öğün atlamadan, dengeli ve hafif beslenmeye özen gösterin.
Sıcakta iştah azalınca öğün atlamak ya da sadece karpuz-peynir gibi tek yönlü tabaklarla beslenmek yetersiz kalabilir. Bu tür öğünler, tam tahıllı ekmek, salata veya bir avuç ceviz gibi besinlerle dengelenmelidir.”
SICAK HAVALARDA SUSUZLUĞU GİDERECEK İÇECEK TARİFİ
Dyt. Köleoğlu, sıcak havalarda hem sıvı hem mineral desteği sağlamak isteyenler için evde kolayca hazırlanabilecek pratik bir karışım tarifini şöyle anlattı:
“Yarım su bardağı yoğurt + 1 su bardağı soğuk su + yarım çay bardağı sade maden suyu + bir tutam tuz. İyice karıştırarak gün içinde tüketebilirsiniz.”
