Yeni bir araştırmaya göre Mars'ın meşhur kızıl rengi, sanıldığı gibi kuru koşullarda oluşan hematitten değil; ıslak ortamlarda meydana gelen ferrihidritten kaynaklanıyor olabilir.
Yüzyıllardır bilim insanlarını meşgul eden bir soru var: Mars neden kırmızı? Bugüne kadar bu sorunun cevabı, yüzeyde bolca bulunan ve kuru koşullarda oluştuğu bilinen hematit adlı minerale bağlanıyordu. Ancak Brown Üniversitesi ve Bern Üniversitesi'nden araştırmacılar, bu bilindik teoriye yeni bir yorum getirdi.
Nature Communications dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, Mars yüzeyindeki tozun esas renk kaynağı aslında ferrihidrit olabilir. Bu mineral, demirin oksijen ve suyla tepkimeye girmesi sonucu oluşuyor. Yani suyun ve oksijenin varlığı şart.
Araştırmayı yürüten ekipten Brown Üniversitesi'nden doktora sonrası araştırmacı Adomas Valantinas, "Mars'ın neden kırmızı olduğu, yüzyıllardır sorulan temel bir soruydu," diyerek şu tespitte bulundu: "Analizlerimize göre ferrihidrit hem tozda hem de kayalarda oldukça yaygın olabilir."
Ferrihidrit, Dünya'da genellikle volkanik kayaçlarda ve kül birikintilerinde görülüyor. Mars'ta bu minerale rastlanması, geçmişte gezegenin bugünkü soğuk ve kuru ortamından çok farklı, suyun var olduğu dönemler yaşadığına işaret ediyor.
Araştırma ekibi, teorilerini test etmek için Mars koşullarını laboratuvar ortamında taklit etti. Mineralleri, Mars tozuna benzer şekilde saç teli kalınlığının yüzde biri kadar küçülterek ışık yansımalarını incelediler. Sonuçlar netti: Ferrihidrit, Mars'ın bugünkü kuru ve soğuk ikliminde de kararlı kalabiliyor ama yapısında bir zamanlar suyla temas ettiğine dair izler taşıyor.
Valantinas'a göre bu, Mars'ın geçmişte oksijen ve suyun birlikte etkili olduğu, çok daha yaşanabilir bir döneme sahip olduğu anlamına geliyor.
UZAY ARAÇLARINDAN GELEN VERİLERLE DESTEKLENDİ
Elde edilen bulgular, sadece laboratuvar deneyleriyle sınırlı değil. Araştırmacılar NASA'nın Mars Reconnaissance Orbiter'ı ile Avrupa Uzay Ajansı'nın Mars Express ve Trace Gas Orbiter uydularından gelen verileri inceledi. Ayrıca Curiosity, Pathfinder ve Opportunity gibi keşif araçlarının spektral ölçümleri de çalışmaya dahil edildi. Tüm bu veriler, Mars yüzeyinde ferrihidritin yaygın olduğunu gösteriyor.
Bu bulgular, Mars'ın zamanla kuru koşullarda oksitlenen bir gezegen olduğu yönündeki yerleşik görüşe meydan okuyor. Yeni teoriye göre, gezegen önce su açısından zengin bir dönem yaşamış, ardından bugünkü kurak ve tozlu haline evrilmiş olabilir. Bu değişim, sadece Mars'ın iklim geçmişini değil, olası yaşam koşullarını da anlamak açısından kritik öneme sahip.
Çalışmanın kıdemli yazarı Jack Mustard ise bu gelişmeyi şöyle değerlendiriyor: "Bu araştırma, geçmişe dair yeni kapılar açıyor. Mineral oluşumu ilkelerini kullanarak zamanın derinliklerine inebiliriz."
