TOPLUMDA sık görülen burun kanamasının sıcak havalarda tetiklenebileceğini belirten Kulak Burun Boğaz Uzmanı Op. Dr. Ulkar Mammadova, “Hava sıcaklığı arttıkça ortam havası kuruyarak burun içindeki mukozanın nemini kaybetmesine yol açar. Kuruyan mukoza çatlar, yüzeye yakın damarlar daha kolay yırtılır ve burun kanaması meydana gelir. Yaz aylarında terleme yoluyla vücutta sıvı kaybı artar. Bu durum burun içindeki mukozal salgıların azalmasına, mukozanın elastikiyetini kaybedip kırılgan hale gelmesine neden olur. Bu yüzden burun kanamaları yazın daha sık görülür” dedi.
Kulak Burun Boğaz Uzmanı Op. Dr. Ulkar Mammadova, burun kanaması hakkında açıklamalarda bulundu.
Burun kanamasının (epistaksis), burun içindeki hassas damarların zedelenmesi sonucu geliştiğini belirten Op. Dr. Mammadova, “Epistaksis, toplumda sık görülen bir hastalıktır. Toplumdaki kişilerin yüzde 60’ı yaşamı boyunca en az bir kez burun kanaması geçirir ve bunların ancak yüzde 6’sı tedavi gerektirir. Burun kanamaları ilk 10 yaşta ve 50 yaşından sonra artış gösterir. Kış aylarında, düşük nemli, sıcak ve kuru iklimlerde daha sık görülür. Genellikle kuru hava, burun karıştırma, alerji, enfeksiyon veya yüksek tansiyon, alkol ve sigara gibi nedenlerle ortaya çıkar” diye konuştu.
‘BURUN İÇİNE KAÇAN CİSİMLERE VE PIHTILAŞMA BOZUKLUKLARINA DİKKAT’
Hangi hastalıkların burun kanamasına yol açabileceğine dikkat çeken Op. Dr. Mammadova, şu bilgileri paylaştı:
“Çocuklarda burun içine kaçan yabancı cisimler genellikle tek taraflı kötü kokulu burun akıntısı ve beraberinde kanamaya yol açabilir. Burun içindeki kıkırdak eğrilikleri (nazal septum deviasyonu) ise burun içerisindeki hava akışını bozarak, burun mukozasının kurumasına ve kabuklanmasına sebep olur, bu da burun kanamalarının en sık rastlanan nedenlerinden biridir. Kanama genellikle burun eğriliğinin olduğu ön bölgelerde başlar. Tüberküloz, Wegener granulomatozis ve sarkoidoz gibi granülomatöz hastalıklar da burun mukozasında kabuklanma, iltihaplı akıntı ve tekrarlayan burun kanamalarına neden olabilir. Özellikle tekrarlayan burun kanamalarıyla başvuran genç erkek hastalarda burun ve geniz bölgesinde kitle tespit edilirse, nazofarengeal anjiofibrom ihtimali akla gelmelidir. Bu gibi durumlarda, burun ve geniz bölgesini (nazofarenks) ve sinüsleri değerlendirmek için bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans (MR) görüntüleme yöntemlerine başvurmak gerekir. Yaygın burun kanamalarında ise mutlaka pıhtılaşma bozuklukları araştırılmalıdır. Kan sulandırıcı ilaç kullananlar, karaciğer ve böbrek yetmezliği olan hastalar ile K vitamini eksikliği yaşayan kişiler de burun kanaması açısından risk altındadır. Bunun yanı sıra, yüksek tansiyon (hipertansiyon) ve damar sertliği (ateroskleroz) de burun kanamalarına yol açabilir. Burun spreylerinin yanlış ve uzun süreli kullanımı da burun mukozasında tahriş ve kuruluk oluşturarak kanamaya neden olabilir. Rinit (burun iltihabı) ve sinüzit gibi üst solunum yolu enfeksiyonları da burun kanamasının sebepleri arasında yer alır.”
‘SICAK HAVALAR NEDEN OLABİLİR’
Yaz aylarında burun kanamalarında artış olabileceğini söyleyen Op. Dr. Mammadova, “Burun, vücudun en yoğun damar ağına sahip organlarından biridir. Burun içindeki damar yapıları, mukozanın hemen altında yer aldığı için bu bölge sıcaklık, basınç ve nem değişikliklerinden kolayca etkilenir. Bu yüzden burun, kanama açısından oldukça hassas bir yapıya sahiptir. Hava sıcaklığı arttıkça ortam havası kurur ve bu durum burun içindeki mukozanın nemini kaybetmesine yol açar. Kuruyan mukoza çatlar, yüzeye yakın damarlar daha kolay yırtılır ve burun kanaması meydana gelir. Klima kullanımı ise ortam havasını soğuturken aynı zamanda havadaki nem oranını düşürür. Bu da burun mukozasının kurumasına sebep olur. Yaz aylarında terleme yoluyla vücutta sıvı kaybı artar. Bu durum burun içindeki mukozal salgıların azalmasına, mukozanın elastikiyetini kaybedip kırılgan hale gelmesine neden olur. Böylece, burun kanamaları yaz aylarında daha sık görülür” dedi.
BURUN KANAMASI SIRASINDA YAPILMASI GEREKENLER
Burun kanaması sırasında ne yapılması gerekildiğini anlatan Op. Dr. Mammadova, “Kanamanın yarattığı sıkıntı nedeniyle başlangıçta tüm hastalarda kan basıncı yükselebilir. Bu nedenle hasta sakinleştirilmeli, rahatlatılmalıdır. Tansiyon yüksekliği varsa, düşürüldüğünde kanama azalır. Önce hasta oturur durumda burun kanatları sıktırılarak (Hipokrat manevrası) kanamanın durması için bir süre beklenmelidir. 20 dakikadan uzun süren burun kanamaları, yüksek tansiyon ve kan sulandırıcı ilaç kullanımı varsa, sık tekrarlayan, kafa travması sonrası gelişmişse, çocuklarda sık tekrarlayan tek taraflı kanamalarda doktora başvurulmalıdır. Şiddetli burun kanamalarında aspirasyon, hipoksi gelişebileceğinden hastalar yakından izlenmelidir. Burun temizlenip ilaç emdirilmiş tamponlar, hafif kanamalarda gümüş nitrat, kromik asit ve ya elektroketer kullanılabilir. İnatçı ve durdurulamayan kanamalarda ise son başvurulacak yöntem damarların bağlanmasıdır” diye konuştu.
BURUN KANAMASINDAN KORUNMAK İÇİN ÖNERİLER
Op. Dr. Mammadova, burun kanamasından korunmak için şu önerilerde bulundu:
“Odanın nem oranını artırmak, buhar makinası veya nemlendirici kullanmak.
"Bol su içmek.
"Klima kullanımını azaltmak.
"Nazal nemlendiriciler kullanmak (mukoza kuruluğunu önler)
"Burun karıştırmadan kaçınmak (özellikle çocuklarda çok önemli).”
DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR
Op. Dr. Mamadova, burun kanaması konusunda halk arasında doğru bilinen yanlışları şöyle sıraladı:
"Başı arkaya eğmek – yanlış: Bu pozisyonda kan genize akar, yutulur veya akciğere kaçar.
" Doğrusu: Hasta başını öne eğmeli.
"Pamuk veya peçete burnun içine sokulmalı- yanlış: Pamuk kururken mukoza ile yapışabilir ve çıkarırken yeniden kanatabilir.
"Doğru: burun yumuşak kısmı, kanatlarından 5-10 dakika sıkıca sıkılmalıdır.
"Burun sık sık sümkürmek kanı temizler – yanlış: Sümkürmek taze pıhtıyı yerinden oynatarak yeniden kanamaya neden olur.
"Doğru: Sakin kalınmalı, sümkürmemeli.
"Soğuk havlu enseye konmalı- yanlış: enseye soğuk uygulanması burun kanamasını durdurduğuna dair bilimsel kanıt yoktur.
"Doğru: Soğuk kompres burun köküne veya alına konulmalıdır.
"Her burun kanaması tehlikelidir- yanlış: çoğu burun kanaması ön burun bölgesindeki yüzeysel damar kaynaklıdır ve basit önlemlerle durur."
